W tym miesiącu we wspomaganiu rozwoju umysłowego naszych przedszkolaków skupialiśmy się na klasyfikowaniu oraz na rozbudowywaniu i wydłużaniu czasu dziecięcych zabaw.
Wspomaganie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych pozwalających coraz precyzyjniej klasyfikować zaczynamy już w trzylatkach i będziemy rozwijać przez cały okres wieku przedszkolnego. Następnie w szkole nauczyciele będą się o to troszczyli we wszystkich zakresach edukacji. Od tego jak dzieci sprawnie klasyfikują zależy zasób ich wiedzy pojęciowej.
Dziecięcą klasyfikację wspomagają następujące czynności umysłowe dające ten sam efekt:
- łączenie tego, co zwykle występuje razem np. pies i buda
- dopasowywanie i dobieranie przedmiotów, aby zrobić z nich większą całość np. to są klocki do budowania
- rozdzielanie czegoś, co tworzyło całość i ponowne łączenie w całość
- grupowanie przedmiotów ze względu na przynależność np. to moje - to mamy, taty etc. lub to do szafy, to nie do szafy etc.
- dostrzeganie cechy, która łączy przedmioty przez osobiste doznania np. to lubię , to mi smakuje etc.
Zabawy wspomagające rozwój klasyfikacji (wg stopnia trudności):
1. Moje - nie moje, do kogo należy.
Dorosły gromadzi na dywanie przedmioty należące do różnych osób (musi to być znany dziecku zestaw rzeczy) i pyta: Co to jest? Czyje to jest? Następnie dziecko rozdziela na swoje, mamy, taty etc. Na koniec trzeba gestem otoczyć każdą grupkę przedmiotów i powiedzieć: To jest mamy..., To jest taty...etc.
2. Zanieś na swoje miejsce
Dorosły gromadzi na dywanie przedmioty z różnych pomieszczeń w domu (łazienki, kuchni, sypialni etc.). Nakrywa je kocem i wyjmuje po jednym pytając Co to jest? Zanieś to na swoje miejsce...
3. Domowe porządki.
Do wspomagania dziecka w klasyfikacji, warto wykorzystywać czynności dnia codziennego np. chowanie do szafek suchych naczyń czy upranych ubrań albo wieczorne sprzątanie w pokoju dziecka. Ważne są tu wspólnie wykonywane czynności i np. takie rozmowy towarzyszące segregowaniu: garnki/kubki/skarpetki/ mają być razem. Trzeba je włożyć do tej (gest) szafki...
Jest to okazja do grupowania przedmiotów wg przeznaczenia. Żeby podkreślić sens takiego porządku, dorosły może zaproponować coś tak absurdalnego, żeby dziecko to zauważyło np. do garnka włóżmy buciki. W ten sposób dziecko lepiej zrozumie logikę porządkowania. Na koniec koniecznie trzeba z zadowoleniem obejrzeć efekt porządków, pokazać zgrupowane przedmioty i powiedzieć: Tu są wszystkie garnki/kubki/skarpetki...A tutaj stoją nasze talerze/miski/buciki etc.
Dzieci, którym powyższe zabawy nie sprawiają trudności, można wdrażać do:
- grupowania obiektów i słownego, możliwie precyzyjnego uzasadniania dlaczego do siebie pasują
- oglądania i porównywania obiektów oraz dostrzegania ich podobieństw i różnic
- rozdzielania obiektów wg trudniejszych kryteriów np. do czego służą (do jedzenia, do ubierania się etc.)
Wydłużanie czasu dziecięcych zabaw.
Dziecięca zabawa jest niezwykle istotnym elementem w poznawaniu przez dziecko otaczającego świata i radzenia sobie z rożnego rodzaju trudnościami.
Dzieci, które potrafią się bawić, dążą do panowania nad przedmiotami i manipulują nimi, tworzą z ich pomocą nowe sytuacje wg własnych pomysłów, dlatego bawiąc się są skupione i uważne.
Natomiast o dzieciach, która przerzucają uwagę z jednego obiektu na drugi i na niczym się nie potrafią skupić dłużej, mówimy, że są w niewoli bodźców przypadkowych. Ciągłe przenoszenie uwagi na inne przedmioty powoduje, że dzieci te niczego nie mogą dobrze poznać.
Aby wspomóc dziecko w rozwijaniu i wydłużaniu czasu zabawy, należy współuczestniczyć w zabawie podsuwając nowe rozwiązania i realizując także dziecięce pomysły. Np. Wspólnie budujemy domek z klocków, dorosły wkłada do niego misia i mówi To jest domek dla misia, ma okno, przez które miś patrzy, kwiatki, które miś codziennie podlewa etc... Zbudujmy garaż dla samochodu misia...
Oczywiście inwencji dorosłego i dziecka może nie być końca i może ona dotyczyć wielu rożnych zabaw.
Cały program wspomagania rozwoju umysłowego dzieci realizowany w ramach opracowanej przeze mnie innowacji, oparty jest na „Dziecięcej matematyce” E. Gruszczyk-Kolczyńskiej. Stąd przedstawione treści zaczerpnięte są z książek ww. autorki pt.: „Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się” oraz „Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków”.
 |
